Eetbuien overwinnen. Je bent niet alleen!

Helaas weet ik maar al te goed hoe het is om een eetbui te hebben. Voor buitenstaanders is het een soms moeilijk te begrijpen fenomeen. Gewoon niet doen, zo simpel is het toch? Als het echt zo simpel was, zouden niet zo veel mensen struggelen met nare eetbuien. Hoe komt het nou toch dat we op zo’n moment niet kunnen stoppen met eten?

Wat is een eetbui?

Laten we beginnen met vaststellen wat een eetbui is. Definitie: 'een eetbui is het eten van een grote hoeveelheid voedsel in een korte tijd, waarbij je het gevoel hebt geen controle te hebben over de hoeveelheid of het soort voedsel.' Eetbuien komen vaak in eetstoornissen voor: bij bulimia en bij binge eating disorder. Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen een subjectieve eetbui en een objectieve eetbui. Vaak hoor ik meiden zeggen ‘Ik had zo’n eetbui, ik heb een hele zak chips opgegeten.’ Dat is een subjectieve eetbui, van hoogstens duizend calorieën. Maar één zak chips? Dan begint de objectieve eetbui pas. Een objectieve eetbui kan qua calorieën oplopen tot tienduizend in één keer.

"Een eetbui is het eten van een grote hoeveelheid voedsel in een korte tijd, waarbij je het gevoel hebt geen controle te hebben over de hoeveelheid of het soort voedsel.'

Voor mij is een eetbui alsof ik in een soort waas terechtkom. Je hebt geen controle meer over wat, en hoeveel je eet, omdat je er eigenlijk niet helemaal meer bij bent. Als een soort zombie stop je alles wat je kan vinden in je mond. Je kauwt snel en minimaal, je staart voor je uit, je proeft niets en je voelt niets, behalve de drang om door te eten. Totdat je wakker wordt geschud door een stekend gevoel in je buik: je lichaam vertelt je dat je veel te ver bent gegaan. De uren daarna zijn misschien nog wel het ergste: je buik doet pijn, je darmen zijn van slag en je voelt je verschrikkelijk. Hoe kon je het (opnieuw) zo ver laten komen? Je hebt gefaald. Nog twee dagen lang heb je er lichamelijk en mentaal last van en heeft je lichaam moeite om de grote hoeveelheid voedsel te verwerken.

Hoe komt het?

Eetbuien kunnen verschillende oorzaken hebben:

1. Fysieke oorzaak: je hebt echt behoefte aan energie, doordat je misschien al heel lang consequent minder energie binnenkrijgt dan je verbruikt. Je oerbrein schiet in de overlevingsmodus en de drang om nu te bevoorraden is onbedwingbaar. Daarnaast: hoe meer je iets níet mag, hoe liever je het wil. Door te diëten of bepaalde voedingsmiddelen te verbannen, bouwt de spanning omtrent deze producten enorm op.

2. Psychische oorzaak: je gebruikt het eten als verdovingsmiddel om bepaalde emoties of een leegte niet te hoeven voelen. Iemand verwoordde het eens heel mooi ‘Wanneer je heel erg vol zit, is dit op een bepaalde manier comfortabel. Het is alsof je van binnenuit een knuffel krijgt.’

3. Gewoonte: wij mensen zijn gewoontedieren. We linken de ene actie aan de andere. Wanneer jij keer op keer een eetbui hebt, door een fysieke of psychische oorzaak, kan het uiteindelijk een gewoonte worden. Dus ook wanneer je geen fysiek tekort meer hebt en je niet verdrietig bent, kan de drang naar een eetbui ontstaan. Bijvoorbeeld wanneer je alleen thuis bent, omdat dit de situatie was waarin jij eerder een eetbui hebt ervaren.

Op weg naar vrijheid

Van eetbuien afkomen is ontzettend moeilijk. Misschien is het wel de moeilijkste verslaving die er is, doordat we elke dag zullen moeten eten. Je kan niet zoals bij een alcohol- of drugsverslaving simpelweg cold turkey gaan: we worden continu met eten geconfronteerd. Een eerste stap is achterhalen welke oorzaak voor jou ten grondslag ligt aan je eetbuien. Dit is niet altijd eenvoudig doordat er verschillende oorzaken in verschillende situaties zijn. Bij mij denk ik dat eetbuien ontstaan zijn vanuit een fysiek tekort: ik had lange tijd helemaal clean gegeten en veel gesport. De kilo’s vlogen eraf en in mijn brein gingen de alarmbellen rinkelen. In paniek probeerde ik de schade te herstellen en te compenseren om daarna weer helemaal clean te eten en te sporten. Hierdoor dacht mijn brein zie je wel, er is schaarste. Ik moet mijn kansen pakken. Opnieuw volgde er een eetbui en zo kwam ik in een vicieuze cirkel terecht. Ik kwam weer wat kilo’s aan, waardoor er geen sprake meer was van een fysiek tekort. Wel was het inmiddels een gewoonte geworden. Mijn aangeleerde manier om stress en vervelende gevoelens te ontvluchten. Mijn manier om mezelf bezig te houden en niet stil te hoeven staan bij hoe ik me echt voel. Mijn manier om even alle remmen los te gooien en even niet streng voor mezelf te zijn. Een eetbui lost natuurlijk niets op. Het zorgt er slechts voor dat ik het nare gevoel tijdelijk kan uitstellen, waarna het dubbel zo hard terugkomt.

Doorbreek de cirkel

De vicieuze cirkel die ik hierboven beschrijf, zal voor velen herkenbaar zijn. Je bent wanhopig, bang en in paniek en wil de eetbui ongedaan maken. Streng zijn voor jezelf zal in dat geval hoogstwaarschijnlijk alleen maar leiden tot een nieuwe eetbui. Die cirkel moet doorbroken worden! Stop daarom met compenseren! Dit lijkt in eerste instantie het enige juiste wat je op dat moment kan doen, maar hierdoor houd je de vicieuze cirkel alleen maar in stand. Stop ook met lijnen en ontwikkel in plaats daarvan een gezonde relatie met voeding. Probeer normaal en voldoende te eten en jezelf niets te verbieden. Dit klinkt allemaal makkelijker gezegd dan gedaan... Daarom is het belangrijk dat je iemand in vertrouwen neemt. Dit kan iemand zijn in je nabije omgeving. Maar als je dit lastig vindt, kun je ook online in contact komen met (ervarings)deskundigen. Proud2bme.nl is een laagdrempelig platform speciaal voor meiden die kampen met eetstoornissen. Schaamte verliest al haar kracht wanneer je iemand in vertrouwen neemt. Alleen strijden is onnodig zwaar.

"Schaamte verliest al haar kracht wanneer je iemand in vertrouwen neemt. Alleen strijden is onnodig zwaar."

Verdoof of ontloop je gevoelens niet, maar probeer een andere manier te vinden om ze te uiten. Voor mij helpt het om naar buiten te gaan, om te gaan sporten, om een dutje te doen of om het simpelweg uit te spreken tegen iemand die ik vertrouw, of om het op te schrijven als ik op dat moment echt even geen zin in heb om mijn gevoelens uit te spreken. Wees ook lief voor jezelf en accepteer dat je geest en lichaam tijd nodig hebben om te resetten. In de meeste gevallen ben je niet van de één op de andere dag genezen. Vergeef jezelf als het misgaat en pak de draad weer op. Elke stap in de goede richting is er weer één op weg naar vrijheid en genezing. Gun jezelf de tijd. You can do this!