Kies écht bewust, laat je niet beïnvloeden door het vinkje

De levensles: Het gaat niet om het uiterlijk, maar om het innerlijk, is zeer zeker ook van toepassing op de voedingsmiddelen die mooi verpakt in de winkel liggen. Niet enkel mooie kleuren, vormen en one liners op verpakkingen trekken je blik, ook het ‘Ik kies bewust’-logo laat een onwetende koper vaak overstag gaan. Je denkt namelijk dat je iets heel gezonds in je winkelmandje hebt gelegd, maar een product met een vinkje is niet altijd beter of slechter dan een product zonder het logo.

Het ‘Ik kies bewust’ vinkje

De groene en blauwe vinkjes, die in het leven geroepen zijn door Unilever, Campina, Friesland Foods en de Vereniging van Nederlandse Cateringorganisatie, geven aan wanneer een product binnen een bepaalde productgroep de gezondste is. Producten die behoren tot gezondere basisproducten krijgen een groen vinkje. Deze producten bevatten voedingsstoffen die je dagelijks nodig hebt om te kunnen functioneren. Het blauwe vinkje siert de verpakkingen van de gezondste variant van een ongezond voedingsmiddel. Daarom kan het dus voorkomen dat chocolade en chips ook een vinkje dragen.

Schone schijn

Het ‘Ik kies bewust’-logo klinkt als een heel goed initiatief waar iedereen rekening mee zou kunnen houden tijdens het boodschappen doen, maar schijn bedriegt. De consumentenbond deed onderzoek naar het vinkje en concludeerde dat het logo onduidelijk is en niet bijdraagt aan het maken van een zogenaamde 'bewuste keuze'. Daarom startte ze een campagne op tegen het vinkje. Het logo moet verdwijnen van alle verpakkingen, want het is allesbehalve betrouwbaar. Wanneer je als producent een vinkje op je verpakking wil zetten, moet je, naast het afleggen van een test, een groot deel van je omzet inleveren. Veel huismerken en ‘goedkopere merken’ hebben hier het geld niet voor en zouden dus, hoe gezond ze ook zijn, geen vinkje kunnen krijgen. Ook is het nog maar de vraag hoe onafhankelijk de beoordelaars van de voedingsproducten zijn bij het beslissen of een product een vinkje krijgt of niet. Het vinkje is namelijk initiatief van dé grote voedseldistributeurs van Nederland. De World Health Organisation zegt hierover: “Inzet van voedingsmiddelenbedrijven is essentieel bij het ontwikkelen van lange termijnoplossingen.” Ten eerste: langetermijnoplossing is één woord –sorry, ik studeer nog steeds Nederlands- Ten tweede, wordt het niet heel onbetrouwbaar wanneer de initiatiefnemers van het vinkje, het logo zelf op hun producten laten drukken? Neigt dit niet een beetje naar corruptie?

"Het is niet het vinkje dat aangepast moet worden, maar de houding van de consument."

Daarnaast vraag ik me af voor welke problemen de WHO een langetermijnoplossing zoekt? Het moet gemakkelijker worden om gezonde voedingsmiddelen te herkennen, maar maakt een vinkje een voedingsproduct herkenbaarder dan wanneer er heel groot het woord ‘gezond’ op de verpakking gedrukt wordt? Waarom zou een voedingsmiddelenbedrijf gedwongen moeten worden om per se gezonde producten te maken of hun producten zo gezond mogelijk te produceren? Het is niet het vinkje dat aangepast moet worden, maar de houding van de consument.

Hoe herken ik gezonde producten?

Het kost de eerste paar keren in de supermarkt misschien iets meer tijd, maar lees de verpakkingen van de producten die je koopt eens. Hoeveel suiker zit erin? Hoeveel vet en eiwitten bevatten een bepaald voedingsproduct? Wat is het aantal calorieën per portie? Laat je niet direct leiden door een vinkje of een mooie leus op de verpakking. Wees kritisch. Daarom ben ik het er ook niet mee eens dat voedingsmiddelen ‘gezonder’ moeten worden. Het is fijn dat er gezondere varianten van chips en koekjes bestaan, begrijp me niet verkeerd, maar soms wil ik gewoon een product met al zijn vetten en koolhydraten naar binnen werken. Want wanneer je weet wat je eet, weet je ook dat iets zonder een gezondheidslabel niet direct je hele healthy lifestyle verpest. Het vinkje is een leuk initiatief en de gedachte erachter is zeker goed. Mensen moeten op de hoogte gebracht worden van gezonde voeding en een gezonde lifestyle. Een misleidend vinkje is echter niet de oplossing. De consument moet geïnformeerd worden over hoe ze kritisch en weloverwogen om kunnen gaan met voedingsproducten. Op deze manier kan iedereen voor zichzelf uitmaken of iets gezond of ongezond is. Voorlichting en onderwijs zijn key bij het ontwikkelen van een gezonde leefstijl, niet een of ander label opgezet door de grootste voedselproducenten van Nederland. REFERENTIES www.hetvinkje.nl www.foodness.nl/waarom-ik-kies-bewust-vinkjes-in-de-supermarkt-onzin-zijn/ http://www.consumentenbond.nl/campagnes/vinkjes/